پلوس ماشین چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
پلوس یکی از قطعات کلیدی در سیستم انتقال قدرت خودرو است که وظیفه اصلی آن، انتقال نیروی محرکه از دیفرانسیل به چرخ‌های متحرک است. این قطعه نقش مهمی در حرکت خودرو، فرمان‌پذیری و عملکرد صحیح سیستم تعلیق ایفا می‌کند و بدون آن، انتقال قدرت به چرخ‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود.
پلوس در کجای خودرو قرار دارد؟
پلوس به‌صورت یک میله فلزی طراحی شده که از یک سو به دیفرانسیل و از سوی دیگر به چرخ‌های محرک (جلو، عقب یا هر دو) متصل است. بسته به نوع سیستم انتقال قدرت، محل قرارگیری پلوس متفاوت است:
- در خودروهای دیفرانسیل جلو، پلوس به چرخ‌های جلو متصل است.
- در خودروهای دیفرانسیل عقب، پلوس به چرخ‌های عقب متصل است.
- در خودروهای دو دیفرانسیل (4WD یا AWD)، پلوس در هر دو محور جلو و عقب وجود دارد.
وظیفه پلوس چیست؟
پلوس نیروی چرخشی تولیدشده توسط موتور را، که از طریق گیربکس و میل گاردان به دیفرانسیل می‌رسد، به چرخ‌ها منتقل می‌کند. این انتقال نیرو باعث چرخش چرخ‌ها و در نهایت حرکت خودرو می‌شود.
عملکرد پلوس چگونه است؟
پلوس از نظر عملکردی شباهت زیادی به زانوی انسان دارد؛ چراکه در قسمت اتصال به چرخ‌ها دارای یک مفصل متحرک (مفصل پلوس) است. این مفصل به پلوس اجازه می‌دهد که در زوایای مختلف بچرخد و چرخ‌ها را در هنگام فرمان گرفتن در مسیر دلخواه هدایت کند، بدون اینکه دچار شکستگی یا آسیب شود.
برای جلوگیری از سایش و اصطکاک بیش از حد، مفصل پلوس درون یک بالشتک یا گردگیر حاوی گریس قرار دارد. این گریس باعث روانکاری و افزایش طول عمر مفصل می‌شود. در صورت نشت یا کاهش گریس، پلوس دچار ساییدگی و خرابی خواهد شد.
بیشتر بخوانید : شاسی خودرو چیست؟ انواع شاسی ، اجزا و علائم خرابی
اجزای پلوس خودرو و نقش آن‌ها در انتقال قدرت
پلوس خودرو با اینکه قطعه‌ای نسبتاً ساده به نظر می‌رسد، اما از اجزای متعددی تشکیل شده که نقش بسیار مهمی در انتقال نیروی موتور به چرخ‌ها ایفا می‌کنند. این اجزا با همکاری دقیق، نیروی چرخشی تولید شده توسط دیفرانسیل را با کمترین اتلاف انرژی به چرخ‌های متحرک خودرو می‌رسانند. در ادامه با مهم‌ترین بخش‌های تشکیل‌دهنده پلوس آشنا می‌شویم:
1. سرپلوس (CV Joint)
سرپلوس در دو سر شفت پلوس قرار می‌گیرد. یک سر آن به سه‌شاخه درگیر با گیربکس متصل است و سر دیگر به چرخ‌ها وصل می‌شود. این قطعه، وظیفه نهایی انتقال نیرو به چرخ‌ها را بر عهده دارد و نقش مهمی در چرخش و حرکت نرم چرخ‌ها در هنگام دور زدن ایفا می‌کند. در واقع، سرپلوس مانند یک مفصل انعطاف‌پذیر عمل می‌کند تا از شکستگی پلوس در زمان چرخش فرمان جلوگیری شود.
2. مشعلی (Housing)
مشعلی محل قرارگیری سه‌شاخه داخلی پلوس است و آن را به جعبه‌دنده (گیربکس) و دیفرانسیل متصل می‌کند. این بخش به عنوان رابط اصلی بین سیستم انتقال قدرت و پلوس، عملکرد کلی سیستم را روان‌تر و پایدارتر می‌سازد.
3. گردگیر پلوس (Boot)
گردگیر یک قطعه‌ی لاستیکی مخروطی‌شکل است که از ورود گرد و خاک، رطوبت و ذرات مزاحم به داخل سرپلوس جلوگیری می‌کند. این قطعه از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که روغن‌کاری مفاصل داخلی پلوس باید در محیطی عاری از آلودگی انجام شود. بررسی منظم گردگیر در سرویس‌های دوره‌ای خودرو از آسیب دیدن پلوس جلوگیری می‌کند.
4. سه‌شاخه (Tripod Joint)
سه‌شاخه درون سرپلوس قرار می‌گیرد و با چرخ‌ها و مشعلی درگیر است. این قطعه دو وظیفه مهم دارد: تکمیل حرکت چرخشی پلوس و ایجاد حرکت طولی برای عبور نرم خودرو از ناهمواری‌ها. اگر سه‌شاخه آسیب ببیند، لرزش در هنگام حرکت خودرو کاملاً محسوس خواهد بود.
5. میل پلوس (Axle Shaft)
میل پلوس، میله‌ای فلزی و محکم است که میان دو سر پلوس قرار دارد و به آن شافت پلوس نیز گفته می‌شود. این بخش باید از آلیاژهای مستحکم ساخته شود، چرا که فشار و ضربه زیادی در هنگام حرکت به آن وارد می‌شود. میل پلوس علاوه بر انتقال نیرو، انعطاف لازم برای حرکت چرخ‌ها را نیز فراهم می‌کند.
بیشتر بخوانید : کوئل خودرو چیست؟ عملکرد، کاربرد و علائم خرابی آن را بشناسید
تفاوت پلوس در خودروهای دیفرانسیل جلو و عقب
سیستم انتقال قدرت در خودروها به دو دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شود: دیفرانسیل جلو و دیفرانسیل عقب. هر کدام از این ساختارها مکانیزم متفاوتی در انتقال نیروی موتور به چرخ‌ها دارند و همین تفاوت بر نحوه عملکرد قطعاتی مثل پلوس نیز تأثیر می‌گذارد.
خودروهای دیفرانسیل عقب
در خودروهایی با محور محرک عقب، مسیر انتقال نیرو به این صورت است:
- نیرو از موتور به گیربکس منتقل می‌شود.
- سپس از طریق میل گاردان، این نیرو به دیفرانسیل در اکسل عقب ارسال می‌شود.
- نهایتاً، پلوس‌ها که دو سرشان به دیفرانسیل و چرخ‌ها متصل‌اند، وظیفه‌ی انتقال چرخشی نیرو به چرخ‌های عقب را بر عهده دارند.
در این سیستم، دیفرانسیلدر پوسته‌ای مجزا روی اکسل عقب نصب می‌شود و نقش پلوس انتقال قدرت از این بخش به چرخ‌هاست. این طراحی باعث افزایش پیچیدگی سیستم تعلیق عقب و افزایش وزن خودرو می‌شود.
خودروهای دیفرانسیل جلو
در خودروهای دیفرانسیل جلو، مسیر انتقال نیرو متفاوت است:
- نیروی موتور به گیربکس منتقل شده و از آنجا مستقیماً به دیفرانسیل تعبیه‌شده درون جعبه‌دنده فرستاده می‌شود.
- سپس این نیرو از طریق دو پلوس متصل به دو طرف دیفرانسیل به چرخ‌های جلو منتقل می‌شود.
در این نوع سیستم:
- گاردان حذف شده و وزن خودرو کاهش یافته است.
- اتلاف نیرو کاهش یافته و راندمان انتقال قدرت بالاتر می‌رود.
- گیربکس به دلیل ادغام با دیفرانسیل، بزرگ‌تر و پیچیده‌تر از گیربکس خودروهای دیفرانسیل عقب است.
بیشتر بخوانید : سیستم برق خودرو و اجزای اصلی آن
تفاوت‌های فنی پلوس در دیفرانسیل جلو و عقب
- در دیفرانسیل جلو، پلوس‌ها مستقیماً به گیربکس (که دیفرانسیل درون آن قرار دارد) متصل‌اند و طول آن‌ها معمولاً متفاوت است (یکی کوتاه‌تر و یکی بلندتر).
- در دیفرانسیل عقب، پلوس‌ها از دیفرانسیلی که روی اکسل عقب قرار دارد، به چرخ‌های عقب متصل‌اند و معمولاً طول یکسان دارند.
- سرپلوس‌ها در گذشته به شکل یاتاقان‌های ساچمه‌ای طراحی می‌شدند اما امروزه از سیستم سه‌شاخه‌ای درون سرپلوس استفاده می‌شود که عملکرد نرم‌تری دارد و بیشتر در خودروهای دیفرانسیل جلو و دو دیفرانسیل رایج است.
پلوس خلاص‌کن چیست و چه کاربردی دارد؟
پلوس خلاص‌کن یکی از قطعات کاربردی در خودروهای دو دیفرانسیل (۴WD) به‌ویژه در شاسی‌بلندها و SUVهایی است که از سیستم چهار چرخ متحرک غیردائم بهره می‌برند. این قطعه با هدف کاهش استهلاک و جلوگیری از هدررفت انرژی طراحی شده و نقش مهمی در بهینه‌سازی عملکرد سیستم انتقال نیرو در محور جلو ایفا می‌کند.
عملکرد پلوس خلاص‌کن چگونه است؟
در خودروهایی با سیستم دو دیفرانسیل غیر دائم، وقتی خودرو در حالت تک دیفرانسیل (معمولاً دیفرانسیل عقب) قرار دارد، اگر پلوس‌ها همچنان به صورت مستقیم به چرخ‌ها متصل باشند، چرخش تایرهای جلو باعث حرکت مداوم پلوس، کرانویل، پینیون و گاردان جلو می‌شود.
این موضوع سه پیامد منفی دارد:
- افزایش استهلاک قطعات مانند دیفرانسیل و گاردان
- هدررفت انرژی به دلیل حرکت مداوم قطعات غیرضروری
- افزایش مصرف سوخت
برای جلوگیری از این مشکلات، از پلوس خلاص‌کن استفاده می‌شود.
وظیفه پلوس خلاص‌کن چیست؟
پلوس خلاص‌کن در واقع نوعی مکانیزم چرخ‌دنده‌ای است که بر روی توپی چرخ جلو نصب می‌شود. این قطعه در زمان‌هایی که نیاز به درگیر بودن سیستم چهارچرخ متحرک نیست، اتصال بین چرخ و پلوس را قطع می‌کند. در نتیجه، با وجود چرخش چرخ، پلوس و سایر اجزای سیستم انتقال قدرت جلو درگیر نمی‌شوند.
هنگامی که راننده سیستم ۴WD را فعال می‌کند، پلوس خلاص‌کن به‌طور خودکار از مدار خارج شده و دنده دائمی جایگزین آن می‌شود. این تغییر باعث می‌شود پلوس‌ها دوباره به چرخ‌ها متصل شده و انتقال نیرو به محور جلو انجام گیرد.
انواع پلوس خلاص‌کن
پلوس خلاص‌کن‌ها به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:
- دستی (Manual Locking Hubs): راننده باید به‌صورت دستی درگیر یا خلاص بودن پلوس را تنظیم کند.
- اتوماتیک (Automatic Locking Hubs): فعال‌سازی یا غیرفعال‌سازی پلوس خلاص‌کن به‌صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت راننده انجام می‌شود.
مزایای استفاده از پلوس خلاص‌کن
- کاهش مصرف سوخت
- افزایش عمر مفید قطعات انتقال قدرت جلو
- بهبود عملکرد سیستم تعلیق به دلیل کاهش وزن چرخشی
- کاهش صدای اضافی در حرکت عادی جاده‌ای
علت خرابی پلوس خودرو | دلایل، علائم و راهکارهای پیشگیری
پلوس یکی از اجزای حیاتی در سیستم انتقال قدرت خودرو است که نقش مهمی در فرمان‌پذیری و حرکت روان اتومبیل ایفا می‌کند. خرابی این قطعه می‌تواند مشکلات متعددی برای راننده ایجاد کرده و در صورت بی‌توجهی، منجر به آسیب‌های جدی‌تری در سیستم جلوبندی، گیربکس و حتی ترمز شود.
در این مقاله به بررسی دلایل خرابی پلوس، علائم هشداردهنده و راهکارهای پیشگیری از این مشکل خواهیم پرداخت.
بیشتر بخوانید : بوستر ترمز چیست و چه کاربردی در ماشین دارد؟
دلایل خرابی پلوس خودرو
- سایش طبیعی
- مانند هر قطعه مکانیکی دیگر، پلوس با گذر زمان و استفاده مداوم فرسوده می‌شود.
- استفاده نادرست از خودرو
- شتاب‌گیری ناگهانی، ترمزهای شدید، و دور زدن با سرعت بالا فشار زیادی به پلوس وارد می‌کنند.
- آسیب‌های مکانیکی
- برخورد چرخ با چاله‌ها، سرعت‌گیرهای تند، یا تصادف‌های کوچک می‌تواند به پلوس آسیب بزند.
- کیفیت پایین قطعات یدکی
- استفاده از پلوس تقلبی یا بی‌کیفیت عمر مفید این قطعه را کاهش می‌دهد.
- پارگی گردگیر پلوس
- گردگیر آسیب‌دیده موجب خروج گریس و سایش شدید قطعات داخلی پلوس می‌شود.
- رانندگی در مسیرهای ناهموار یا بارگیری بیش از حد
- جاده‌های پر از دست‌انداز یا بار اضافی فشار زیادی به پلوس وارد می‌کنند.
- عدم تعویض یا بررسی روغن گیربکس
- روغن کثیف یا قدیمی منجر به افزایش سایش در قطعات انتقال قدرت می‌شود.
- تراز نبودن چرخ‌ها
- باعث ایجاد فشار نامتوازن بر پلوس شده و عمر آن را کاهش می‌دهد.
- روشن کردن خودرو با هل دادن
- فشار ناگهانی به پلوس وارد کرده و می‌تواند موجب خرابی زودرس شود.
- بکسل کردن خودرو سنگین‌تر
- بار بیش از حد روی پلوس فشار می‌آورد و منجر به خرابی آن می‌شود.
علت خرابی پلوس ماشین
- صدای تق‌تق هنگام دور زدن
- اغلب در هنگام چرخش فرمان به چپ یا راست شنیده می‌شود.
- لرزش فرمان یا کابین در سرعت‌های بالا
- به‌ویژه در هنگام شتاب‌گیری.
- لقی چرخ‌ها یا عدم تعادل در چرخش
- نشان‌دهنده وجود مشکل در اتصال پلوس به چرخ.
- نشتی گریس از گردگیر پلوس
- نشانه‌ای از پارگی گردگیر و کاهش روانکاری مفاصل.
- تکان خوردن دسته دنده در حرکت
- معمولاً در دنده‌های سنگین یا هنگام تغییر سرعت اتفاق می‌افتد.
- کاهش قدرت حرکتی خودرو
- انتقال قدرت به چرخ‌ها ناقص انجام می‌شود.
- عدم حرکت خودرو در صورت خرابی شدید پلوس
- ممکن است خودرو کاملاً از حرکت بایستد.
خطرات خرابی پلوس
- کاهش فرمان‌پذیری خودرو
- افزایش خطر تصادف
- کاهش عملکرد ترمزها
- آسیب به گیربکس و سیستم تعلیق
- قفل شدن چرخ و فرمان در موارد شدید
بیشتر بخوانید : سرامیک بدنه ماشین ،هزینه مزایا، معایب و مراحل انجام آن
راهکارهای پیشگیری از خرابی پلوس
- بررسی دوره‌ای پلوس و گردگیرها
- در سرویس‌های منظم خودرو حتما وضعیت این قطعات بررسی شود.
- استفاده از قطعات یدکی اصلی و باکیفیت
- برای جلوگیری از خرابی زودرس.
- رعایت سبک رانندگی مناسب
- پرهیز از حرکات ناگهانی، شتاب زیاد یا دور زدن با سرعت بالا.
- تعادل و تنظیم چرخ‌ها
- چرخ‌های نامتعادل می‌توانند فشار غیرعادی به پلوس وارد کنند.
- بازرسی توسط تکنسین ماهر
- هرگونه صدای غیرعادی یا لرزش را سریعاً بررسی کنید.
نگهداری و تعمیر پلوس
اگر علائمی از خرابی پلوس مشاهده کردید، حتماً باید خودرو را به تعمیرگاه تخصصی جلوبندی یا دیفرانسیل نشان دهید. تعویض یا تعمیر پلوس توسط تعمیرکار ماهر، از آسیب‌های بیشتر به سیستم انتقال قدرت جلوگیری می‌کند. همچنین می‌توانید با آموزش تخصصی در حوزه مکانیک خودرو، اطلاعات بیشتری درباره تعمیر این قطعه به‌دست آورید.
نگهداری و تعمیر پلوس خودرو
در صورت مشاهده‌ی علائم خرابی پلوس، بسیار مهم است که بلافاصله خودرو را به یک تعمیرگاه تخصصی جلوبندی و دیفرانسیل ببرید. پلوس نقش کلیدی در انتقال قدرت از موتور به چرخ‌ها دارد و هرگونه تأخیر در تعمیر یا تعویض آن، می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی‌تر در سیستم انتقال قدرت یا حتی گیربکس شود.
نکات مهم در نگهداری و تعمیر پلوس:
- بررسی منظم توسط مکانیک ماهر: در سرویس‌های دوره‌ای، وضعیت پلوس، گردگیر و نشتی گریس بررسی شود.
- جایگزینی قطعات آسیب‌دیده با نمونه‌های اصلی یا باکیفیت: استفاده از پلوس‌های تقلبی باعث خرابی مجدد و کاهش ایمنی خودرو می‌شود.
- تنظیم چرخ‌ها و بالانس لاستیک‌ها: تا از فشار بیش‌ازحد به پلوس جلوگیری شود.
- دوری از رانندگی خشن یا بکسل‌های سنگین: رانندگی مناسب نقش مؤثری در افزایش عمر مفید پلوس دارد.
جمع‌بندی: پلوس خودرو؛ قلب تپنده انتقال قدرت
پلوس خودرو یکی از مهم‌ترین قطعات در سیستم انتقال قدرت است که نقش حیاتی در حرکت نرم و پایدار چرخ‌ها ایفا می‌کند. این قطعه به انتقال نیروی موتور از گیربکس به چرخ‌ها کمک کرده و باعث می‌شود خودرو در پیچ‌ها و سطوح ناهموار، عملکردی روان و بی‌نقص داشته باشد.
شناسایی علائم خرابی پلوس مانند صدای تق‌تق هنگام دور زدن یا لرزش فرمان، و رسیدگی به‌موقع به این مشکلات، از آسیب‌های جدی به سیستم جلوبندی و دیفرانسیل جلوگیری می‌کند. همچنین استفاده از قطعات باکیفیت و بررسی دوره‌ای گردگیر پلوس می‌تواند عمر مفید آن را افزایش دهد.
در نهایت، اگر به‌دنبال خرید پلوس اصلی برای خودروهای داخلی یا خارجی مانند MG، Foton و ... هستید، پیشنهاد می‌کنیم از فروشگاه‌های معتبر و تخصصی مانند دیجی یدک استور خرید کنید تا از اصالت و کیفیت کالا اطمینان داشته باشید.
بیشتر بخوانید : ماشین دنده‌ای یا اتومات ؛ بررسی تخصصی برای تصمیم نهایی
سؤالات متداول درباره پلوس خودرو
پلوس خودرو چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
پلوس قطعه‌ای در سیستم انتقال قدرت خودرو است که وظیفه‌ی انتقال نیرو از دیفرانسیل یا گیربکس به چرخ‌ها را دارد. این قطعه به چرخ‌ها اجازه می‌دهد در حین حرکت و پیچیدن، بدون افت قدرت به چرخش ادامه دهند.
اجزای پلوس خودرو کدام‌اند؟
پلوس شامل اجزای زیر است:
- سر پلوس (خارجی)
- سه شاخه (داخلی)
- گردگیر پلوس
- گریس مخصوص
- شفت پلوس
برخی خودروها نیز دارای فنر پلوس هستند که وظیفه آن کاهش ضربات و لرزش در هنگام انتقال نیرو است.
علت خرابی پلوس ماشین چیست؟
از دلایل شایع خرابی پلوس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سایش طبیعی و فرسودگی با گذشت زمان
- پارگی گردگیر و نشت گریس
- رانندگی در مسیرهای ناهموار یا با بار سنگین
- کیفیت پایین قطعات یدکی
- شتاب‌گیری یا ترمزهای ناگهانی
علائم خرابی پلوس چیست؟
- صدای تق‌تق هنگام دور زدن
- لرزش فرمان یا کابین در سرعت بالا
- نشت گریس از گردگیر
- صدای تقه هنگام گاز دادن یا برداشتن پا از پدال گاز
- کاهش قدرت حرکت خودرو
صدای خرابی پلوس چگونه است؟
معمولاً به شکل تق‌تق یا کلیک‌کلیک شنیده می‌شود، به‌خصوص هنگام چرخاندن فرمان یا در پیچ‌ها. این صداها نشان‌دهنده‌ی آسیب در سر پلوس یا گریس خشک‌شده هستند.
کار فنر پلوس چیست؟
فنر پلوس در برخی مدل‌ها وجود دارد و وظیفه دارد لرزش‌ها و ضربات ناشی از چرخش پلوس و تغییر وضعیت چرخ‌ها را جذب کند و به پایداری خودرو کمک کند.
قیمت پلوس ماشین چقدر است؟
قیمت پلوس بسته به نوع خودرو (ایرانی یا خارجی)، برند، کیفیت و داخلی یا وارداتی بودن قطعه متفاوت است. برای مثال:
- پلوس پراید یا پژو: از حدود ۱ تا ۲.۵ میلیون تومان
- پلوس خودروهای خارجی مانند MG یا Foton: از ۳ تا ۱۰ میلیون تومان یا بیشتر
برای قیمت دقیق‌تر، بهتر است با فروشگاه‌های معتبر قطعات یدکی یا سایت دیجی یدک استور تماس بگیرید.
تفاوت سر پلوس با کل پلوس چیست؟
سر پلوس همان قسمت انتهایی پلوس است که به چرخ متصل می‌شود و بیشتر در معرض آسیب و فرسایش قرار دارد. گاهی به‌جای تعویض کل پلوس، تنها سر پلوس تعویض می‌شود که هزینه‌ی کمتری دارد.
دیدگاه خود را بنویسید