بوستر ترمز چیست و چه کاربردی در ماشین دارد؟
سیستم ترمز یکی از اصلی‌ترین بخش‌های ایمنی هر خودرو است و عملکرد صحیح آن می‌تواند تفاوت میان یک توقف ایمن و یک حادثه ناگوار را رقم بزند. یکی از اجزای کلیدی در این سیستم،بوستر ترمز است که با تقویت نیروی وارد شده بر پدال، فرآیند ترمزگیری را آسان‌تر و مؤثرتر می‌کند. بسیاری از رانندگان ممکن است نام بوستر ترمز را شنیده باشند، اما نقش دقیق آن، نحوه عملکرد و اهمیت این قطعه برای ایمنی خودرو را ندانند. در این مقاله به طور کامل بررسی می‌کنیم که بوستر ترمز چیست، از چه اجزایی تشکیل شده، چه انواعی دارد و علائم خرابی آن کدامند. اگر به دنبال درک بهتر این بخش مهم از خودرو هستید، تا پایان همراه ما باشید.
بوستر ترمز چیست؟
بوستر ترمزیکی از مهم‌ترین اجزای سیستم ترمز خودرو است که نقش اصلی آن تقویت نیروی وارد شده توسط راننده روی پدال ترمز می‌باشد. این قطعه بیشتر در خودروهایی با سیستم ترمز دیسکی استفاده می‌شود و در سیستم‌های ترمز کاسه‌ای یا طبلی کمتر دیده می‌شود.
از نظر ظاهری، بوستر ترمز یک قوطی فلزی گرد و معمولاً به رنگ مشکی است که در قسمت عقب موتور و سمت راننده نصب شده است. هنگام باز کردن کاپوت خودرو، می‌توانید به راحتی محل قرارگیری آن را مشاهده کنید.
عملکرد بوستر ترمز به این صورت است که با استفاده از خلاء ایجاد شده توسط موتور، نیروی وارده از سوی پای راننده روی پدال ترمز را چند برابر می‌کند. این افزایش نیرو کمک می‌کند تا خودرو با فشار کمتر روی پدال، به سرعت و با قدرت بیشتری ترمز کند. در واقع، بوستر باعث نرم‌تر شدن ترمزگیری و کاهش خستگی راننده می‌شود.
هنگامی که خودرو خاموش است و موتور خلاء ایجاد نمی‌کند، بوستر غیرفعال می‌شود و پدال ترمز بسیار سفت خواهد شد. به همین دلیل، هنگام خاموش بودن خودرو فشار بیشتری برای ترمزگیری نیاز است.
در سیستم‌های ترمز هیدرولیک، بوستر نقش یک کمک‌کننده‌ی قدرتمند را ایفا می‌کند. این قطعه با استفاده از فشار هوا یا فشار مکش شده از موتور، نیروی وارده روی پدال را به حرکت چند پیستون داخلی تبدیل می‌کند. این فرآیند باعث افزایش قدرت ترمزگیری و کاهش نیروی لازم برای کنترل خودرو می‌شود.
بیشتر بخوانید : تفاوت خودروی دیفرانسیل جلو با دیفرانسل عقب: کدام‌یک بهتر است؟
وظیفه بوستر ترمز خودرو
بوستر ترمز یکی از قطعات کلیدی در سیستم ترمز خودرو است که وظیفه اصلی آن تقویت نیروی اعمال‌شده توسط راننده روی پدال ترمز می‌باشد. با وجود این قطعه، راننده برای ترمزگیری دیگر نیازی به وارد کردن نیروی زیاد ندارد، و همین موضوع باعث می‌شود خودرو سریع‌تر و به موقع متوقف شود.
بوستر همچنین باعث می‌شود عملیات ترمزگیری با کمترین فشار پای راننده انجام شود، در نتیجه رانندگی آسان‌تر و ایمن‌تر خواهد شد. علاوه بر این، در مواقع خاص که موتور خودرو به دلیل ضعف باتری روشن نمی‌شود، بوستر ترمز می‌تواند به صورت موقت برای ترمزگیری اضطراری مورد استفاده قرار گیرد، اگرچه این کار فقط در شرایط خاص کاربرد دارد و نباید به طور مداوم روی آن حساب کرد.
بیشتر بخوانید : علت خرابی بخاری ماشین ⚡️علت کار نکردن فن بخاری ماشین
نحوه عملکرد بوستر ترمز
عملکرد بوستر ترمز بر پایه استفاده از خلاء برای تقویت نیروی ترمز طراحی شده است. در خودروهای بنزینی، خلاء لازم توسط منیفولد ورودی موتور ایجاد می‌شود و از طریق یک شیلنگ مخصوص (شیلنگ خلاء) به داخل بوستر هدایت می‌شود.
داخل بوستر، این خلاء در یک محفظه ثابت پشت یک دیافراگم لاستیکی ذخیره می‌شود. زمانی که راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد، یک میله رابط باعث باز شدن سوپاپ هوا می‌شود. در این لحظه هوای بیرون به محفظه متغیر وارد می‌شود، در حالی که سمت دیگر دیافراگم همچنان در خلاء باقی می‌ماند. این اختلاف فشار میان دو سمت دیافراگم باعث می‌شود دیافراگم با قدرت بیشتری به سمت سیلندر اصلی فشار بیاورد و نیروی بیشتری برای توقف خودرو ایجاد کند.
در خودروهای دیزلی که منیفولد هوا خلاء کافی تولید نمی‌کند، یک پمپ خلاء مخصوص این فشار منفی را تولید کرده و به بوستر منتقل می‌کند.
وقتی راننده پایش را از روی پدال ترمز برمی‌دارد:
- سوپاپ هوا بسته می‌شود.
- سوپاپ هوشمند باز می‌شود.
- دوباره در هر دو محفظه خلاء ایجاد می‌شود.
- و سیستم به حالت آماده‌باش یا وضعیت ساکن بازمی‌گردد.
در مجموع، بوستر ترمز در دو حالت فعالیت دارد:
- حالت ساکن (خلاص): وقتی پدال ترمز رها شده و خودرو در حالت حرکت عادی یا شتاب‌گیری است.
- حالت فعال (کار): وقتی پدال ترمز فشرده شده و خودرو در حال کاهش سرعت یا توقف است.
نکته مهم: بوستر ترمز بسته به اندازه دیافراگمش، می‌تواند نیروی وارد شده از سوی راننده را ۲ تا ۴ برابر تقویت کند، که این موضوع تأثیر زیادی در افزایش کارایی ترمزگیری خودرو دارد.
اجزای بوستر ترمز خودرو
بوستر ترمز در ظاهر مانند یک قوطی فلزی مشکی‌رنگ دیده می‌شود، اما درون این قوطی اجزای مختلفی قرار دارند که هماهنگ با یکدیگر، وظیفه اصلی بوستر یعنی تقویت نیروی ترمز را انجام می‌دهند. مهم‌ترین اجزای بوستر ترمز عبارتند از:
1. بدنه بوستر
بدنه‌ی بوستر از فلز مقاوم ساخته شده و شامل دو محفظه‌ی کاملاً مجزا به نام‌های:
- محفظه‌ی فشار ثابت
- محفظه‌ی فشار متغیر
می‌باشد. این دو محفظه شرایط لازم برای ایجاد اختلاف فشار را فراهم می‌کنند.
2. سوپاپ هوشمند (سوپاپ کنترل)
این قطعه در بین دو محفظه بدنه قرار دارد و با کنترل ورود و خروج هوا، اختلاف فشار موردنیاز را مدیریت می‌کند. سوپاپ هوشمند نقش بسیار مهمی در عملکرد صحیح بوستر دارد.
3. دیافراگم
دیافراگم یک صفحه‌ی انعطاف‌پذیر از جنس لاستیک مقاوم است که وظیفه‌ی جدا کردن محفظه فشار ثابت از فشار متغیر را برعهده دارد. این دیافراگم با ایجاد حرکت در اثر اختلاف فشار، نیروی ترمز را تقویت می‌کند.
4. سوپاپ یکطرفه (سوپاپ هوا)
سوپاپ یکطرفه ارتباط بوستر با هوای بیرون را برقرار می‌کند و تنها اجازه عبور هوا به سمت بوستر را در مواقع لازم می‌دهد. این سوپاپ از ورود غیرمجاز هوا در شرایط خلاء جلوگیری می‌کند.
5. میله رابط
میله رابط، که از فلز بسیار مقاوم ساخته شده، ارتباط مستقیم بین پدال ترمز و پیستون سیلندر اصلی را فراهم می‌کند. این میله از مرکز بوستر عبور کرده و شامل بخش‌هایی مانند دسته پدال و دسته پیستون می‌شود.
6. فنر بوستر
فنر بوستر وظیفه‌ی بازگرداندن پیستون به حالت اولیه پس از رها کردن پدال ترمز را بر عهده دارد. این فنر درون بوستر قرار گرفته و نقش مهمی در پایداری عملکرد سیستم ترمز ایفا می‌کند.
7. پیستون بوستر
پیستون بوستر وظیفه دارد نیروی حاصل از اختلاف فشار هوا را به دیافراگم منتقل کند و در نهایت این نیرو را برای فشردن پیستون سیلندر اصلی ترمز به کار ببرد.
نکته: سایز بوستر ترمز
اندازه بوستر در خودروهای مختلف متفاوت است و معمولاً در اندازه‌های ۸، ۹ یا ۱۰ اینچ ساخته می‌شود. سایز بوستر باید متناسب با سایز پمپ ترمز انتخاب شود تا بهترین عملکرد سیستم ترمز تضمین گردد.
بیشتر بخوانید : ماشین دنده‌ای یا اتومات ؛ بررسی تخصصی برای تصمیم نهایی
انواع بوستر ترمز خودرو
بوستر ترمز، بسته به نوع خودرو و تکنولوژی ساخت، در چند مدل مختلف تولید و مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه با مهم‌ترین انواع بوستر ترمز آشنا می‌شویم:
1. بوستر ترمز مستقیم
در بوستر مستقیم، نیرویی که راننده از طریق پدال ترمز وارد می‌کند مستقیماً به بوستر منتقل می‌شود. این نوع بوستر ساختاری ساده‌تر دارد و انتقال نیرو در آن بدون واسطه صورت می‌گیرد، بنابراین واکنش ترمزگیری سریع‌تر است.
2. بوستر ترمز غیرمستقیم
در نوع غیرمستقیم، نیروی وارد شده به پدال ابتدا به پمپ ترمز منتقل شده و سپس از طریق روغن ترمز به بوستر ارسال می‌شود. این روش به کنترل بهتر فشار ترمز و توزیع یکنواخت نیروی ترمز کمک می‌کند، مخصوصاً در خودروهایی با سیستم‌های ترمز پیشرفته‌تر.
3. بوستر ترمز دو پیستونه (چند محفظه‌ای)
در خودروهای مدرن‌تر و با سرعت‌های بالا، معمولاً از بوسترهای دو پیستونه یا چند محفظه‌ای استفاده می‌شود. این نوع بوستر دارای ویژگی‌های زیر است:
- دارای دو محفظه فشار ثابت و دو محفظه فشار متغیر است.
- هر محفظه با استفاده از یک دیافراگم و یک پیستون مجزا از دیگری جدا شده است.
- بدون افزایش چشمگیر اندازه بدنه، امکان اعمال نیروی بیشتری فراهم می‌شود.
- قدرت ترمزگیری بسیار بهتر و پاسخ‌دهی سریع‌تری نسبت به بوسترهای ساده دارد.
در واقع، اگرچه نحوه‌ی عملکرد این بوسترها مشابه نمونه‌های ساده‌تر است، اما تعدد دیافراگم‌ها و محفظه‌ها باعث افزایش فشار تولیدی و در نتیجه ترمزگیری مؤثرتر می‌شود.
بیشتر بخوانید : انواع صدای ماشین و صداهای مشکل ساز خودرو
علائم خرابی بوستر ترمز چیست
خرابی بوستر ترمز می‌تواند تأثیر مستقیم بر عملکرد سیستم ترمز و حتی سایر بخش‌های خودرو بگذارد. برخی از مهم‌ترین نشانه‌های خرابی بوستر عبارتند از:
۱. دشواری در روشن شدن موتور
یکی از علائم رایج خرابی بوستر، سخت روشن شدن خودرو است. در موارد شدیدتر، ممکن است موتور اصلاً روشن نشود. این مشکل به دلیل ایجاد اختلال در نسبت فشار هوای داخل بوستر و تاثیر آن بر عملکرد کلی موتور ایجاد می‌شود.
۲. عدم شارژ صحیح باتری
خرابی بوستر می‌تواند باعث کاهش عملکرد سیستم برق‌رسانی خودرو شود. اگر مشاهده کردید که باتری به درستی شارژ نمی‌شود یا سطح ولتاژ آن پایین‌تر از حد معمول است، یکی از دلایل احتمالی می‌تواند ایراد در بوستر ترمز باشد.
۳. شنیدن صداهای غیرطبیعی
در صورت آسیب دیدن بوستر، ممکن است هنگام ترمز گرفتن یا حتی در حالت عادی، صداهای غیرعادی مانند سوت کشیدن، تق تق یا زوزه از بخش بوستر شنیده شود. این صداها معمولاً ناشی از گیر کردن چرخ‌دنده‌ها، لغزش قطعات داخلی یا نشتی هوا در سیستم بوستر است.
دلیل هوا گرفتن ترمز
وجود هوا در سیستم ترمز می‌تواند عملکرد ترمز را به شدت مختل کند. دلایل اصلی هوا گرفتن سیستم ترمز عبارتند از:
۱. نشت هوا در سیستم ترمز
یکی از رایج‌ترین دلایل، نشت هوا در بخش‌های مختلف مانند لوله‌ها، رابط‌ها، سیلندر اصلی یا کالیپرهای ترمز است. این نشت‌ها باعث ورود هوا به مدار ترمز و کاهش کارایی آن می‌شود.
۲. کثیفی و آلودگی سیستم ترمز
وجود ذراتی مانند خاک، روغن یا رطوبت در سیستم می‌تواند باعث آلودگی و اختلال در عملکرد ترمز شود. این آلودگی‌ها اجازه عبور روان و بدون مانع مایع ترمز را نمی‌دهند و در نتیجه باعث هوا گرفتن سیستم می‌شوند.
علت صدای پدال ترمز
شنیدن صدای غیرطبیعی هنگام ترمز گرفتن می‌تواند نشانه‌ی وجود مشکل در سیستم ترمز باشد. دلایل اصلی این صدا عبارتند از:
۱. فرسودگی قطعات ترمز
دیسک‌ها یا لنت‌های ترمز فرسوده می‌توانند باعث ایجاد صداهای ناخوشایند مثل سوت کشیدن یا تق تق شوند.
۲. وجود آب یا خاک در سیستم ترمز
ورود آب یا ذرات خاک به سیستم ترمز می‌تواند باعث افت کارایی و ایجاد صدا هنگام ترمزگیری شود.
علت خالی شدن پدال ترمز
خالی شدن پدال ترمز یکی از خطرناک‌ترین مشکلات ترمز است که دلایل زیر می‌تواند در بروز آن نقش داشته باشد:
۱. نشتی در سیستم ترمز
نشت مایع ترمز به دلایل مختلف، از جمله خرابی شیلنگ‌ها یا کالیپرها، می‌تواند باعث شود پدال ترمز خالی شده و ترمزگیری به درستی انجام نشود.
۲. کاهش سطح مایع ترمز
استفاده طولانی‌مدت از سیستم بدون بررسی و تکمیل مایع ترمز، یا وجود نشت پنهان، باعث افت سطح مایع و در نتیجه خالی شدن پدال می‌شود.
علت نرم یا سفت شدن پدال ترمز
تغییر غیرطبیعی در میزان نرمی یا سفتی پدال ترمز معمولاً به دلیل مشکلات سیستم بوستر ترمز یا بخش‌های دیگر است:
۱. نشت هوا در سیستم ترمز
در صورت نشت هوا، فشار داخل مدار ترمز کاهش می‌یابد و پدال نرم می‌شود. این مشکل ممکن است به دلیل ترک‌خوردگی لوله‌های ترمز یا ایراد در سیلندرها باشد.
۲. کثیفی چنگال‌های ترمز
در صورت کثیف بودن یا چسبیدن چنگال‌های ترمز، حرکت ترمزگیری سخت می‌شود و پدال حالت سفت پیدا می‌کند.
جمع‌بندی: بوستر ترمز چیست و چه کاربردی در ماشین دارد؟
بوستر ترمز یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم ترمز خودرو است که نقش حیاتی در افزایش ایمنی رانندگی دارد. این قطعه با استفاده از نیروی خلأ، نیروی وارد شده توسط راننده بر روی پدال ترمز را چند برابر می‌کند و باعث می‌شود ترمزگیری با فشار کمتر، سریع‌تر و موثرتر انجام شود.
انواع مختلف بوستر ترمز مانند بوستر مستقیم، غیر مستقیم و دو پیستونه برای نیازهای متنوع خودروها طراحی شده‌اند و هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. خرابی بوستر ترمز می‌تواند علائمی مانند سفت شدن پدال، افزایش فاصله ترمزگیری و ایجاد صداهای غیرطبیعی را به همراه داشته باشد که توجه به آن‌ها اهمیت زیادی در حفظ سلامت خودرو و جان سرنشینان دارد.
در نهایت، شناخت دقیق وظایف، علائم خرابی و نحوه نگهداری صحیح بوستر ترمز می‌تواند به افزایش عمر سیستم ترمز و تضمین ایمنی بیشتر در رانندگی کمک کند.
بیشتر بخوانید : علت جا نرفتن دنده ماشین و یا سخت جا رفتن آن چیست؟
سوالات متداول درباره بوستر ترمز خودرو
۱. بوستر ترمز چیست و چه کاربردی در خودرو دارد؟
بوستر ترمز یکی از قطعات کلیدی سیستم ترمز خودرو است که وظیفه دارد نیروی وارد شده توسط پای راننده روی پدال ترمز را چند برابر کند. این قطعه با استفاده از خلأ موتور یا یک پمپ خلأ، فشار لازم را فراهم می‌کند تا ترمزگیری با نیروی کمتری انجام شود و راننده با فشار کمتر روی پدال بتواند خودرو را به راحتی متوقف کند.
۲. وظیفه بوستر ترمز چیست؟
وظیفه اصلی بوستر، افزایش نیروی ترمزگیری است. وقتی راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد، بوستر نیروی پا را تقویت کرده و به سیلندر اصلی ترمز منتقل می‌کند تا عملکرد ترمز قوی‌تر و ایمن‌تر باشد.
۳. بوستر پوست چیست؟
اصطلاح "بوستر پوست" یک اشتباه رایج در نوشتار است. در واقع منظور کاربران همان "بوستر ترمز" است و واژه "پوست" در اینجا اشتباهی تایپی یا گفتاری است.
۴. هوا کشیدن بوستر ترمز به چه معناست؟
هوا کشیدن بوستر ترمز به حالتی گفته می‌شود که در اثر خرابی دیافراگم یا نشتی در بوستر، هوا وارد سیستم خلأ شود. این اتفاق باعث کاهش قدرت تقویت ترمز می‌شود و در نتیجه، راننده برای ترمزگیری باید فشار بیشتری روی پدال وارد کند.
۵. علائم خرابی بوستر ترمز چیست؟
مهم‌ترین نشانه‌های خرابی بوستر ترمز عبارتند از:
- سفت شدن پدال ترمز و نیاز به نیروی زیاد برای ترمزگیری
- افزایش فاصله توقف خودرو
- شنیدن صدای هیس یا نشت هوا از زیر داشبورد
- لرزش یا تغییر ارتفاع پدال ترمز
- روشن شدن چراغ هشدار ترمز روی داشبورد
۶. علائم خرابی سوپاپ یکطرفه بوستر ترمز چیست؟
سوپاپ یکطرفه بوستر نقش جلوگیری از برگشت هوا را دارد. علائم خرابی این قطعه شامل موارد زیر است:
- سفت شدن ناگهانی پدال ترمز
- کار نکردن صحیح سیستم تقویت ترمز
- شنیدن صدای غیرطبیعی از ناحیه بوستر
- دشواری در روشن شدن موتور در حالت سرد
۷. اجزای بوستر ترمز چیست؟
بوستر ترمز از چند بخش اصلی تشکیل شده است:
- دیافراگم: برای تقسیم فشار خلأ و فشار جو
- سوپاپ یکطرفه: جلوگیری از برگشت هوا
- محفظه‌های خلأ: ایجاد و حفظ خلأ لازم
- پدال رابط و پیستون داخلی: انتقال نیرو به سیلندر اصلی ترمز
۸. انواع بوستر ترمز کدامند؟
بوسترهای ترمز به چند نوع تقسیم می‌شوند:
- بوستر مستقیم: فشار پای راننده مستقیماً به بوستر منتقل می‌شود.
- بوستر غیر مستقیم: فشار از طریق پمپ ترمز و روغن ترمز به بوستر می‌رسد.
- بوستر دو پیستونه یا چند محفظه‌ای: برای خودروهای پیشرفته‌تر با قدرت ترمزگیری بالاتر، ابعاد جمع و جورتر و عملکرد بهینه‌تر.
۹. قیمت بوستر ترمز چقدر است؟
قیمت بوستر ترمز بسته به نوع خودرو، برند تولیدکننده (اصلی یا طرح)، کیفیت ساخت و نوسانات بازار متغیر است. به طور کلی قیمت بوستر ترمز از حدود چند میلیون تومان تا چند ده میلیون تومان متغیر است. برای اطلاع از قیمت دقیق‌تر، بهتر است به فروشگاه‌های معتبر قطعات خودرو مراجعه کنید یا با کارشناسان تماس بگیرید.
دیدگاه خود را بنویسید